Volwassenen
Bibliotheek Salland 2023
In 2023 is er in het aanbod voor volwassenen heel veel gebeurd bij de Bibliotheek Salland: achter de schermen, en daardoor ook in de programmering. Er kwamen nieuwe gezichten, er waren frisse ideeën, bestaande banden met organisaties in de samenleving haalden we opnieuw aan.
En vergeet niet: het team kreeg een nieuwe naam. Leven Lang Leren & Ontwikkelen werd simpelweg de aanduiding van de doelgroep: Volwassenen.
Verderop in dit hoofdstuk lees je hoe we ons bestaande aanbod hebben voortgezet en doorontwikkeld. Daarnaast lichten we een aantal nieuwe activiteiten en projecten eruit waar we met heel veel trots op terugkijken.
- Via Happen en Snappen overtuigden we een paar honderd ouderen ervan hoe leuk en handig digitale technologie is.
- We kwamen dichter bij nog meer mensen, doordat we de digitale inloopspreekuren uitbreidden naar de kleine kernen.
Huis van de samenleving
Hoe moeten we het aanpakken? Ook wij weten dat van tevoren niet altijd. Daarom luisteren we, meer dan ooit, naar de wensen en ook problemen die we lokaal opvangen. In de buurt, in community's, en in onze drie gemeenten binnen het sociaal domein waarin we ons steeds beter zichtbaar maken.
Daarbij is het onverminderd belangrijk dat we aan samenwerkende partijen het verhaal van de bibliotheek blijven vertellen. Het traditionele beeld van de uitleenbibliotheek waar je boeken haalt is even achterhaald als sterk geworteld. In al onze communicatie moeten we het steeds aanvullen en verhelderen met informatie over onze andere dienstverlening. Het is vooral belangrijk om steeds te duiden hoe onze diensten aansluiten op de vragen en ambities van andere partijen die ook diensten in sociaal domein aanbieden. We hebben immers als gezamenlijk doen om te werken ten dienste van de lokale gemeenschap. Zo werken we aan de ontwikkeling van Bibliotheek Salland tot het Huis van de Samenleving.
Community Library
We hebben in ons werk het gedachtegoed geadopteerd van de Community Library – de bibliotheek van de gemeenschap. Teamleider Jeny Flim: ‘Bibliotheek Salland is de bibliotheek van en voor, maar vanaf nu ook steeds meer dóór de samenleving. Het betekent dat we meer gaan loslaten van onze voorkeuren en vaste patronen, en meer gaan aansluiten bij de vragen en behoeften die er leven onder groepen inwoners. Onze samenleving gedijt bij groepen mensen die iets gemeenschappelijks delen: woonplaats, netwerken, belangstelling voor onderwerpen.’
Wij willen die gemeenschappen versterken door het uitwisselen van kennis en informatie mogelijk te maken, makkelijker te maken en te stimuleren. Van leeskring tot cultureel café, van het spreekuur van de welzijnscoach tot de vertelavond, we zien dat een belangrijk en mooi deel van de programmering in de bibliotheek wordt gevormd door groepen en organisaties van buiten de bibliotheek. Dat gaan we de komende jaren alleen maar meer stimuleren. Zo kunnen we meer groepen aan de bibliotheek binden en meer ruimte geven om zelf te programmeren.
Om dat alles te bereiken, heb je vaardige en kundige community librarians nodig. Daarvoor bestaat post-hbo-opleiding. Een van de leden van Team Volwassenen is die nu al aan het afronden; anderen in het team volgen komende jaren.
Digitaal vaardig
Digitaal Café
Het Digitaal Café in de bibliotheken was de afgelopen jaren al behoorlijk succesvol. Vanaf april 2023 zetten we voor het eerst een digitaal inloopspreekuur in compacte vorm neer buiten de bibliotheek. Dat deden we in de buurthuizen van de buurdorpen in de gemeente Raalte: eerst in Luttenberg en Heeten, later ook in Mariënheem en Nieuw Heeten.
‘Voor de doelgroep bleek het enorm fijn dat ze nu dicht bij huis terecht konden om hun digitale vragen te stellen’, vertelt Moreno van Essen, programmamaker Volwassenen bij de Bibliotheek Salland. ‘De vertrouwde plek in een buurthuis, waar je vragen kan stellen aan mensen die je uit je eigen woonplaats kent, dat bleek echt een meerwaarde. Je hoorde mensen dingen zeggen als: “Voor de boodschappen rij ik nog wel naar Raalte, maar het is fijn om zoiets als dit in je eigen dorp te kunnen doen”’.
De Digitale Cafés in de buurtdorpen worden eens per twee weken gehouden. Deelnemers hoeven geen lid te zijn van de bibliotheek en een afspraak maken is niet nodig. Er is een nauwe samenwerking met de lokale afdelingen van de ouderenbonden.
Happen & Snappen
In opdracht van de gemeente Raalte heeft Team Volwassenen in 2023 het project Happen & Snappen uitgevoerd. Het doel was om voor oudere inwoners alledaagse digitale technologie toegankelijker te maken. Op acht locaties, in twee wijken van Raalte en de kleine kernen om het dorp heen, nodigden we hen uit voor een middag vol activiteiten. Ontmoeting en gezelligheid stonden daarbij voorop, en tegelijkertijd maakten deelnemers kennis met de digitale wereld.
Programmamaker Moreno van Essen was kartrekker voor dit bijzondere project. Moreno: ‘Als je mensen op een leuke manier laat kennismaken met digitale vaardigheden, wordt de drempel om nieuwe stappen te zetten of daar nog meer mee te doen, veel lager. Wij willen met Happen & Snappen laten zien dat het vooral ook leuk is om in de weer te gaan met je smartphone, tablet of laptop. Dat je er echt wat aan hebt in je dagelijks leven. En we doen tijdens die middagen meteen een handreiking, zodat mensen die zich verder willen ontwikkelen, ons kunnen vinden.
Vanaf 22 september zijn er acht gezellige middagen met een gevarieerd programma neergezet. Zo was er een bingo met begrippen uit de digitale wereld, een escape-mat, en ouderwetse bordspellen gecombineerd met een moderne tablet-tafel. Iets lekkers mocht natuurlijk niet ontbreken, dus er was . Wij hebben dus gezorgd voor een lekker stuk taart voor iedereen.
Promotie
Om Happen & Snappen onder de aandacht te brengen, hebben we de ondersteuning ingeroepen van mediabureau N35 uit Heino. Heel bewust kozen we ervoor om de reclamecampagne niet in de huisstijl en beeldtaal van de Bibliotheek te maken, maar een eigen gezicht eraan te geven. Mede dankzij een advertentiecampagne in lokale en regionale media werden de bijeenkomsten goed bezocht.
Kennismaken met de tablet
Ganzenbord
Woordje van de wethouder
Bezoekers kregen een goedgevulde goodiebag mee
Klassieke spelletjes
Analoge spelletjes
Uitleg over tablet, in Heino
Kaartspelletjes op de tablet en telefoon
Tablet
Ook voor iets lekkers werd gezorgd
Traditionele spelletjes
De tablettafel
Digitale Bingo
- Kennismaken met de tablet
- Ganzenbord
- Woordje van de wethouder
- Bezoekers kregen een goedgevulde goodiebag mee
- Klassieke spelletjes
- Analoge spelletjes
- Uitleg over tablet, in Heino
- Kaartspelletjes op de tablet en telefoon
- Tablet
- Ook voor iets lekkers werd gezorgd
- Traditionele spelletjes
- De tablettafel
- Digitale Bingo
Bezoekersaantallen
Locatie | Deelnemers |
Heino | 33 |
Mariënheem | 29 |
Heeten | 27 |
Luttenberg | 12 |
Nieuw-Heeten | 18 |
Broekland | 18 |
Hartkamp (De Hartkamp, Raalte) | 33 |
DeBuut (Blekkerhoek, Raalte) | 32 |
Totaal | 202 |
Happen & Snappen werd georganiseerd in opdracht van de gemeente Raalte, in samenwerking met de volgende partners:
- Evenmens
- WIJZ Welzijn
- de lokale afdelingen van de ouderenbonden
De bijeenkomsten werden mede mogelijk gemaakt door:
- Nationaal Ouderenfonds
- Digihandig
- Gemeente Raalte
- ZGR
- Carinova
Informatiepunt Digitale Overheid
Bij de spreekuren van het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) kan iedereen terecht voor vragen over digitale dienstverlening van gemeente, Rijksoverheid, Belastingdienst en alle andere overheden en overheidsorganisaties.
De spreekuren worden gehouden door getrainde vrijwilligers die mensen direct helpen ofwel gericht doorverwijzen naar de juiste organisatie. De hulp van een vrijwilliger begint niet zelden met het aanvragen of instellen van DigiD, de beveiligde, persoonlijke manier van aanmelden bij overheidsdiensten.
Veel lokale samenwerking
In 2023 hebben we de samenwerking tussen het IDO en plaatselijke organisaties goed kunnen doorzetten. Zo kwam Huisartsenpraktijk Heino aan vrijwilligers het digitale patiëntenportaal MijnGezondheid.net uitleggen, zodat de vrijwilligers in het vervolg ook vragen hierover kunnen beantwoorden.
In Olst is de lijn heel kort met Financiën de Baas, een hulp- en adviesorganisatie voor geld en thuisadministratie. Financiën de Baas zit in hetzelfde gebouw en verwijst mensen gericht door naar het IDO.
Via Humanitas in Ommen is er nauwe samenwerking met Noodfonds Energie, zodat mensen geholpen kunnen worden bij hun aanvraag van ondersteuning. Verder is er in Ommen een goede samenwerking tussen IDO en welzijns- en zorgorganisaties als Evenmens en de Welzijnscoach (beide begonnen in 2023 met een vast spreekuur in vestiging Ommen), Saxenburgh en Vitaal Vechtdal.
De IDO-verwijskaart
Mensen kunnen zich bij het IDO melden omdat ze ervan hebben gehoord in de mediacampagnes die landelijk en provinciaal worden gehouden. Het ideaal is dat iedereen weet dat er in de bibliotheek hulp te krijgen is bij digitale overheidsdiensten.
Daarnaast verwachten we veel aanloop via ‘warme doorverwijzing’. Professionals zoals zorgverleners, welzijnsprofessionals of gemeenteambtenaren zijn bij uitstek degenen die kunnen merken dat mensen hulp de kunnen gebruiken die het IDO biedt. Om de warme doorverwijzing te stimuleren, brengen wij het IDO binnen ons netwerk voortdurend onder de aandacht. Afgelopen jaar hebben we zo breed mogelijk de IDO-verwijskaarten verspreid. Op zo’n kaart kunnen een professional en diens cliënt een notitie zetten. De cliënt bezoekt dan het IDO-spreekuur met de verwijskaart waarop waardevolle informatie staat voor de vrijwilliger die hulp gaat bieden.
In vestiging Olst was het tot nu toe wat lastiger om een plek te vinden voor een privacygevoelige bespreking, of gewoon om rustig en afgezonderd te werken.
In december 2023 plaatsten we in Olst een Hush-stiltecabine. Deze werk- en overlegplek biedt optimale akoestische isolatie, terwijl je wel naar buiten kunt kijken.
We hebben de Hush-cabine kunnen aanschaffen dankzij een extra landelijke subsidie voor het IDO. Tijdens spreekuren van het IDO is de cabine daarom gereserveerd voor besprekingen waarvoor rust of privacy nodig is. In de overige uren kunnen bezoekers er rustig werken of overleggen.
Taal
Bij het Taalpunt in de bibliotheek kan iedereen terecht die beter wil worden in de Nederlandse taal. De ingang voor iedere ‘taalvrager’ is een van de wekelijkse spreekuren die het Taalpunt houdt in al onze bibliotheekvestigingen. Bezoekers worden naar aanleiding van hun taalvraag gekoppeld aan getrainde vrijwilligers die hen vervolgens helpen. Hierdoor is de ondersteuning van het Taalpunt echt maatwerk.
Doelgroep
De doelgroep van het Taalpunt bestaat uit NT1-ers en NT2-ers. NT1 staat voor mensen met Nederlands als moedertaal die moeite hebben om mee te komen in de maatschappij. De NT1-ers in de doelgroep hebben onvoldoende basisvaardigheden (lezen, schrijven, rekenen, digitale vaardigheden) om zich goed te kunnen redden in het dagelijkse leven. NT2 staat voor alle inwoners met een andere moedertaal dan het Nederlands. Ook deze doelgroep is heel divers en loopt uiteen van nieuwkomers, statushouders en inburgeraars tot mensen die al tientallen jaren in Nederland wonen, en alles ertussenin.
Rianne Booijink en Manon Habers, de Taalpuntcoördinatoren voor het Taalpunt.
Samenwerkingsverband
Het Taalpunt is in essentie een samenwerkingsverband. De Bibliotheek Salland is werkgever van de Taalpuntcoördinatoren, huisvest de spreekuren en verzorgt de communicatie en werving van deelnemers.
Het werk van het Taalpunt gebeurt in nauwe samenwerking met de gemeenten Raalte, Olst-Wijhe en Ommen. Verder zijn er banden met de welzijnsinstellingen en ROC’s in ons werkgebied. Op landelijk niveau onderhouden Taalpunten contact met Stichting Lezen en Schrijven.
Taalcafé
Naast de wekelijkse spreekuren zijn er ook de Taalcafés. In een Taalcafé kunnen bezoekers op een laagdrempelige, ongedwongen manier samen gesprekken voeren. Zo oefenen ze hun beheersing van de Nederlandse taal. De Taalcafés worden wekelijks gehouden in Ommen, Raalte, Heino en Wijhe.
Verhaal ver weg en lokaal
'Nieuwe’ en ‘oude’ Ommenaren gaan met elkaar in gesprek en vertellen elkaars verhaal. Met behulp van gesprekskaartjes geven ze zo een inkijkje in ieders leven en cultuur. In november was de startbijeenkomst, de uitkomst zal een presentatie en expositie zijn van alle opgetekende ervaringen. Het project draagt de naam ‘Verhaal ver weg en lokaal’ en is opgezet in opdracht van gemeente Ommen en in samenwerking met Vluchtelingenwerk.
Duo’s
Zeven nieuwkomers en autochtone inwoners van Ommen zijn in duo’s aan elkaar verbonden om hun verhalen te delen en vast te leggen. De nieuwkomer deelt zijn achtergrond en de autochtone inwoner vertelt over zijn historie in Ommen.
De statushouder leert op deze manier meer over het leven in Nederland en het leven in Ommen, maar ook over de Nederlandse taal, cultuur, normen en waarden. En andersom leert de Ommer dorpsgenoot meer over het leven van de vluchteling en over zijn of haar gewoonten, ideeën en wensen.
Om de gesprekken op gang te brengen, kregen de gespreksduo's praatkaartjes met thema's als cultuur, geloof, school en hobby's. De duo's werden gevormd door ze te matchen op overeenkomsten in deze thema's.
Resultaten
De zeven deelnemers hebben allen meerdere keren met elkaar afgesproken, in 2 duo's en 1 trio. Al snel bleek dat de onderwerpen het dichts bij de persoonlijke interesse lagen, het meeste werden besproken. De praatkaartjes konden daardoor vrij snel aan de kant en er werd over persoonlijkere onderwerpen verder gepraat.
De deelnemers kozen voor de vervolggesprekken voor andere plekken; bij elkaar thuis of wandelend en fietsend de omgeving verkennend. Ten tijde van het schrijven van dit jaarverslag, is het project afgerond. We kunnen al aangeven dat tijdens dit project blijvende vriendschappen zijn ontstaan.
Startbijeenkomst
Expositie
Expositie - 2
Kunst & Cultuur
Laten kennismaken met kunst en cultuur is een wettelijk vastgestelde kernfunctie van de Bibliotheek. Natuurlijk kun je een boek over kunstgeschiedenis van de plank trekken of een poëziebundel lenen.
Maar daar blijft het niet bij! In de Bibliotheek Salland hebben we het hele jaar door voorstellingen, bijeenkomsten, lezingen en exposities. Bezoekers komen om zich te laten inspireren, elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen.
Een belangrijk deel van ons culturele aanbod wordt zelfstandig ontwikkeld en uitgevoerd door vrijwilligers.
Ccoba
De afkorting Ccoba staat voor ‘Culturele Commissie Bibliotheek Activiteiten’. Deze commissie is actief bij vestiging Ommen. Van september tot en met maart is er elke maand een lezing, voorstelling of activiteit. Het thema is cultuur, en wel in de brede zin:
Het kan over architectuur gaan
Lezing over het werk van Rem Koolhaas, 10 januari
... of over Valentijn
Lezing over de plek van Valentijnsdag in onze cultuur, 14 februari
... of over het Nedersaksisch,
onze streektaal, op 14 maart.
Het seizoen 2023-2024 opende in september
met een stads
De Drentse periode van Van Gogh
was het thema op 10 oktober,
In november nam de Geurengoeroe je mee door
de wereld van parfums
en de laatste lezing van het jaar
nam je mee op reis door Namibië
totaal 2023:
205 bezoekers
Literair Festival Wijhe
Elk jaar is er in Wijhe het Literair Festival Wijhe. Het wordt georganiseerd door een groep inwoners die het bibliotheekwerk stimuleert en promoot vanuit een zelf daarvoor opgezette stichting.
Op het programma staan elke keer een literaire hoofdact, daarnaast schrijvers en dichters uit de regio aangevuld met een of meer muzikale acts.
Op 7 juni 2023 was Gijs Wilbrink te gast, die het jaar ervoor debuteerde met zijn roman De Beesten.
- Editie 2023: 50 bezoekers
Cultureel Café Heino
Vanuit vestiging Heino zet een groep vrijwilligers elk jaar een seizoen vol cultureel getinte lezingen en activiteiten neer. De onderwerpen of de sprekers hebben altijd een verbintenis met het dorp Heino.
Film, beeldhouwkunst, muziek, dans – in alle kunstvormen vindt de programmacommissie al bijna tien jaar genoeg inspirerende bijdragers om elke maand een voorstelling neer te zetten.
stemexpressie en
vioolspel...
de oud-burgemeester van Heino en zijn zoon over
drums en saxofoon
het leven en werk van
Willem Wilmink
een stadswandeling door
Enschede
filmproducent met
Heinose roots
naoorlogse abstracte
beeldhouwkunst
Ries en Arjan,
dichter en klarinettist
totaal 2023:
316 bezoekers
Lezing Judith Koelemeijer
Al jarenlang werken in Olst Boekhandel Korten en Het Nut samen met de Bibliotheek om lezingen van bekende schrijvers te organiseren. Op zondag 5 november 2023 kwam Judith Koelemeijer naar de Bibliotheek Salland vestiging Olst.
Judith Koelemeijer werd vooral bekend als romanschrijver. De afgelopen jaren richtte ze zich ook op het schrijven van biografieën. In de lezing in Olst stond haar meest recente boek Etty Hillesum. Het verhaal van haar leven centraal.
Dankzij stevige promotie bij de achterban van bibliotheek, boekhandel en Het Nut zat de zaal helemaal vol met
- circa 75 bezoekers
Raalte 900 jaar
In 2023 vierde het dorp Raalte zijn 900-jarig bestaan. Aan inwoners en organisaties is gevraagd om een bijdrage te leveren aan het programma en stil te staan bij dit bijzondere jaar. Ook Bibliotheek Salland deed hieraan mee. Samen met de kunstenaars van Stichting KURRK hebben we een afwisselend programma neergezet.
Op 11 november werd de literaire middag Raalte in Rap en Roer gehouden in de Plaskerk. In de aanloop naar dat evenement kon iedereen inspiratie opdoen in de workshops rap en dichten die we organiseerden. Raalte in Rap en Roer stond natuurlijk in het teken van de dichtkunst en en de creativiteit van de inwoners van Raalte.
Inwoners werden uitgenodigd om hun eigen gedichten in te sturen. Een aantal inzenders mocht hun gedichten voordragen tijdens de middag.
Daarnaast hebben de kunstenaars van Stichting KURRK hun eigen werk voorgedragen. Zij vierden in 2023 ook een jubileum: ze bestonden 40 jaar. Dit vierden ze met de presentatie van een speciale bundel met de titel Tegenwind.
De bezoekers en deelnemers konden ook nog de expositie van KURRK in de Plaskerk bewonderen. Ruim 85 mensen hebben van deze bijzondere middag genoten!
Heidi Koren
In voorbereiding op Raalte in Rap en Roer kon je bij Heidi Koren een workshop dichten volgen in de bibliotheek.
Iduna Paalman
Er was onder andere een voordracht van dichter-schrijver Iduna Paalman...
Solo
...en een optreden van Solo...
Meedoen in de samenleving
Verkiezingen Tweede Kamer
Op woensdag 22 november ging Nederland naar de stembus om een nieuwe Tweede Kamer te kiezen. In de aanloop naar de verkiezingen stonden in bibliotheken in heel Overijssel borden met daarop een beslisboom van cartoonist Katinka Polderman.
Op een even grappige als onontkoombare wijze kom je als bezoeker van de bibliotheek erachter dat je echt moet gaan stemmen. Extra leuk: het idee om de beslisbomen van Katinka Polderman op deze borden te zetten, kwam van Martine Temmink uit ons team Volwassenen. Het is daarna opgepikt en uitgevoerd door Rijnbrink, de organisatie die in de provincie het werk van bibliotheken ondersteunt.
In bibliotheken ontmoeten mensen met allerlei achtergronden elkaar en wisselen van gedachten. Daarom hebben wij bij de kans om onze democratie te versterken en de gemeenschap erbij te betrekken.
Ondersteuning bij werk zoeken
Voor het tweede jaar sloten we ons aan bij het aanbod van JobOn. Via de website van de bibliotheek konden belangstellenden zich in het najaar van 2023 inschrijven voor een hele reeks gratis workshops over solliciteren en alles wat daarmee samenhangt.
Ook gaf trainer en loopbaancoach Pieter Koevoets in Ommen een live workshop die met 15 deelnemers volgeboekt was.
- 15 deelnemers liveworkshop
Studiekringen 50+
Meedoen aan een studiekring is voor veel senioren een uitstekende manier om actief en betrokken te blijven en mensen te ontmoeten. In een studiekring verkennen mensen samen nieuwe onderwerpen en wisselen ze kennis en meningen uit.
‘Studiekringen en een bibliotheek zijn een perfecte match’, licht programmamaker Martine Temmink toe. ‘Bij ons vind je de toegang tot informatie: boeken, online informatiebronnen, tijdschriften en kranten, en via ons ontmoet je gelijkgestemden.’
In 2023 werd Heeten na een succesvolle startbijeenkomst toegevoegd aan onze lijst van plaatsen met een eigen studiekring.
En verder...
Repaircafé Wijhe
In Wijhe is het wekelijkse Tablet- & Repaircafé een doorlopend succes. Vrijwilligers zitten klaar in het Noaberhuus om apparaten te repareren en zo een tweede leven te geven.
OV-inloopspreekuren
Wie meer wil weten over het reizen met het openbaar vervoer, kan terecht bij de OV-inloopspreekuren die Ervaar het OV houdt in meerdere vestigingen.
Voorleeslunch
Op vrijdag 6 oktober was het Nationale Ouderendag. Wij sloten aan met een voorleeslunch in Ommen. Een groep ouderen genoot van een lekkere lunch en daarna las wethouder Alice van den Nieuwboer een verhaal van Ronald Giphart voor.